Praktikal na Mamimili

Dati, mailalarawan ang isang praktikal na mamimili sa ganitong mga katangian: marunong makipagtawaran, may listahan ng mga bibilhin at hindi nagdadala ng sobra-sobrang pera, nagkukumpara ng mga presyo, hindi nagpapadala sa sales talk, at binibili lang kung ano talaga ang kailangan at may totoong pakinabang. Sa kinabibilangan nating panahon na tinatawag na Information Age at Social Age, nadagdagan na ang mga katangian ng praktikal na mamimili. Dahil sa Information Technology at Social Networking, naging mas madali para sa mga tao ang bumuo ng bagong mga idea na pakikinabangan ng mas nakararami, at hindi dapat palampasin ng mga praktikal na mamimili.

Suki Cards
Sa tulong ng computer technology, naging posible ang points system sa market. Noong mas bata pa ako, may mga tindahan sa palengke na nagbibigay ng discount sa mga suki nila. Malaki ang chance mong maka-save kapag malaki rin ang kabuuang halaga ng binili mo o kung may espesyal na okasyon; pero dapat ay matyempuhan mong hindi mainit ang ulo ng may-ari ng tindahan. Pag nasaktuhan mong nagtatalo silang mag-asawa o kasalukuyang pinagagalitan ang tindera, huwag mo nang asahang makaka-discount ka. Better luck next time!

Ngayong nandito na ang mga Suki Card, Discount Card, Freebies Card, mas malaki na ang chance nating makatipid o makalibre. Wala nang kinalaman dito ang mood ng tindera o ng may-ari. Obligado silang sundin ang mechanics ng kanilang programa. Ilan sa mga halimbawa ng ganitong mga programa ay ang SM Advantage, Laking National Loyalty Program, Cebuana Luhillier 24K Plus, MedSavers Discount Card Plus, GeneriKard, Petron Value Card, The Penshoppe Card, Jelexie VIP Card, at marami pang iba. Meron din payment method na may points tulad ng Happyplus ng Jollibee Food Corp. Kung suki ka ng ilang mga tindahan pero hindi mo sinasamantala ang pagkakataong makatipid gamit ang mga programa nila, malaki ang nasasayang mo.

Group Buying
Ang group buying ay isang shopping strategy na nagsimula sa China kung saan ang mga mamimili -- magkakakilala man o hindi -- ay nagkakasundong bilhin nang sabay-sabay (online) ang isang uri ng produkto para makumbinsi ang nagtitinda na ibigay ito sa mas mababang presyo. Hindi nakapagtatakang maisip ito ng mga Tsino dahil alam nila ang pilosopiyang Intsik: maliit na tubo, malaking benta. Ito ang nagpapayaman sa kanila. Hindi nila hahangarin ang malaking tubo kung kaunti naman ang bibili. Mas mahalaga sa kanila ang malaking benta at maraming customer kaysa tubong lugaw. Sa huli, ang lahat ay nakikinabang. Ito rin ang dahilan kung bakit kahit ano pang sabihin tungkol sa mga produktong "Made in China", ito pa rin ang patuloy nating tinatangkilik. Hindi maitatanggi na ang group buying ay isa sa mga pinakapraktikal na paraan ng pamimili.

Dalawa sa mga mas sumisikat na group buying site sa Pilipinas ay ang MetroDeal at Cash Cash Pinoy. Dito ay maaaring mabili sa napakababang presyo ang isang produkto o serbisyo kung mami-meet ng seller ang sapat na bilang ng mga bibili. Halimbawa, kung isang linggo ang buying period, dapat makumpleto ang bilang ng mga buyer sa loob ng pitong araw o mapo-forfeit ang deal. Pero kapag na-meet ang quota, lahat ng buyer ng partikular na produkto o serbisyo ay makikinabang sa malaking discount. Minsan ay mahigit pa sa 50% ang natitipid ng mga bumibili dito. Kung nasa listahan lang din ng "deal of the day" ang binabalak mong bilhin, tama lang na i-consider mo ang pagbili sa pamamagitan ng group buying.

What do you notice so far?
Kasama sa marketing plan ng mahuhusay na negosyante ang pagbibigay ng incentive sa mga customer para sa lalong ikagaganda ng imahe ng kanilang brand at company. Mas mataas ang presyo ng mga branded na produkto at serbisyo dahil malaking bahagi ng ibinabayad ng mga consumer ay nagsisilbing pondo ng kompanya para sa advertisement at allowance para sa incentives na ibinibigay sa mga customer. Ang mga incentive na ito ay maaaring nasa porma ng discount o giveaway. Hindi ito maituturing kalugihan ng kompanya dahil lahat ito ay pinapasan ng mga mamimili. Parang unfair, di ba? Kung sa tingin mo ay lugi ka sa ganitong sistema, may dalawa kang pagpipilian: hayaan mo na lang dahil iyon ang kalakaran o samantalahin mo ang pagkakataon na pakinabangan ang hindi mo kayang baguhin. Sa discounted buying at freebies ay makikinabang ka na kahit paano. Pero hindi mo mababawi sa ganitong paraan ang sobrang pera na sinisingil sa'yo ng malalaking kompanya.

Affiliate Marketing
Sa mga "suki progam" at group buying, ang praktikal na mamimili ay nabibigyan ng pagkakataong makatipid at mas mapalaki ang halaga ng pera. Sa affiliate marketing, hindi lang lumalaki ang halaga ng pera, dumarami din ito. May ilang mga blogger, o social media user tulad mo, na ang gawain lang ay magkwento tungkol sa isang partikular na produkto o serbisyo, at sa personal nilang karanasan o sa mga positibong testimonya na naririnig nila tungkol dito. Sa pamamagitan ng blogging at mga "affiliate program", nagkakaroon ng pagkakataon ang mga end-consumer na makinabang din sa pagbabahagi nila ng kaalaman tungkol sa mga produkto o serbisyo na nasubukan na nila. Kung ikaw yung blogger at isa sa mga bisita o reader mo ay naging interesado at nag-avail ng produkto o serbisyong ikinukwento mo, tatanggap ka ng commission bilang affiliate mula sa seller. Isang beses mo lang isusulat ang tungkol sa personal mong karanasan o sa kaalaman mo tungkol sa partikular na produkto o serbisyo, pero maraming prospect ang makakabasa nito at posibleng bumili dahil sa impormasyon na ibinigay mo. Sa pamamagitan ng isang post ay pwede siyang makinabang nang paulit-ulit dahil lang sa ibinahagi mong kwento. Sa ganitong paraan, hindi ka lang makakatipid sa mga binibili mo, kikita ka rin ng paunti-unti. Meron din ibang program na nagbibigay ng gift vouchers na maaaring ipambili sa isang partikular na online store. Sa ganitong paraan ay mababawi mo ang sobra-sobrang pera na ibinabayad mo, at maaaring higit pa.

Network Marketing
Ang networking ay halos katulad ng affiliate marketing. Tungkol din ito sa pagkukwento ng mga positibong karanasan sa partikular na produkto o serbisyo. Iba-iba ang sistema ng pagbabayad ng mga network marketing company sa kanilang mga customer na nagiging endorser, pero kahit ano pang disenyo o plano ang gamitin, lagi pa rin mas malaki ang potensyal na pakinabang ng mga nagti-take advantage sa ganitong programa kaysa sa affiliate marketing. Iyon ay dahil hindi ito isang gawaing pansarili lang kundi pangmaramihan. Sa ganitong sistema ay mas malaki ang napapakinabang ng mga taong nagmamalasakitan. Ang konsepto ng network marketing ay tulad ng bayanihan: ang tigkakaunting lakas mula sa maraming bilang ng mga tao ay may kakayahang tumapos ng mas malaking gawain kaysa sa kayang gawin ng nag-iisa, gaano man siya kalakas.

Dahil tungkol ito sa pagkukwento sa mga di pa nakakaalam ng produkto o serbisyo, ng oportunidad at ng sistema, kailangan mo rin marinig ang kwento ng ibang marami nang alam para mas marami kang maibahagi. Habang dumarami ang kaalaman mo tungkol sa mga ito, mas nagiging madali para sa nakikinig na maiintindihan ka. Hindi ito mahirap na sistema, nakakapanibago lang para sa mga taong wala pang idea.

Wala itong pinagkaiba sa panonood ng sine at pagkukwento sa mga di pa nakapanood kung gaano mo na-enjoy ang palabas at kung tungkol ito saan. Sa networking, kailangan mo rin pakinggan ang kwento ng iba para mas lalo mong ma-enjoy ang karanasan mo at mas marami ka rin maikwento. Kapag nanood din ng sine ang kaibigan mo dahil sa maganda mong kwento, isang maliit na bahagi ng ibinayad niya para sa ticket ay ibibigay sa'yo ng sinehan. At kung ikwento niya rin iyon sa iba, at may manood dahil sa kanya, pasasalamatan ka ulit ng sinehan sa pamamagitan ng pagbibigay ng isa pang maliit na bahagi ng kanilang kinita. Depende sa sistema ng kompanya, posibleng maging panghabambuhay na ang pagbabayad sa'yo para lang sa isang tao na tumangkilik ng produkto o serbisyo na ibinahagi mo.

Sa huli, ang purpose lang naman talaga ng network marketing ay gawing advocate ang lahat ng customer para mas bumilis ang growth ng kompanya, at ang pondong nakalaan sa pag-promote ng mga brand ay bumalik din sa mga customer sa halip na mapunta lang sa advertising companies, celebrity endorsers, at media entities. Ito ang pinakaparehas na sistema na nagbibigay ng pagkakataon sa masisipag na consumer, hindi lang para mabawi ang sobra sa kanilang mga ibinayad kundi para kumita nang higit pang mas malaki kaysa sa perang ipinambibili nila.

Ang sinumang nakaaalam na may ganitong mga oportunidad na umiiral, pero binabalewala lang ito, ay walang dahilan para sabihing hindi siya nabigyan ng pagkakataong mapabuti ang kanyang pinansyal na katayuan. Isa ang Pilipinas sa may pinakamaraming oportunidad para umunlad, anupa't hindi lumilipas ang isang buwan na hindi nadadagdagan ang bilang ng mga milyonaryo sa bansa. Hindi ito dahil magagaling na negosyante sila o may matataas silang pinag-aralan. Sinasamantala lang nila ang mga pagkakataong para maging praktikal na mamimili.

I Bargained with Life for a Penny

I bargained with Life for a penny,

And Life would pay no more,

However I begged at evening

When I counted my scanty store.

For Life is a just employer,

He gives you what you ask,

But once you have set the wages,

Why, you must bear the task.

I worked for a menial’s hire,

Only to learn, dismayed,

That any wage I had asked of Life,

Life would have willingly paid.

-Jessie B. Rittenhouse

Paano sila sa bahay?

Nasa BDO ako nung isang araw para mag-withdraw at magbayad ng binili kong item online. Habang nakapila, minamasdan ko ang mga empleyado ng bangko. Pinapakiramdaman ko rin ang ambiance. Kumportable ang lahat sa lamig ng aircon. Ang mga nagtatrabaho ay nakapostura at kagalang-galang ang attire. Bagay na bagay ang kanilang kasuotan sa dami ng perang hinahawakan nila.

Pero hindi ko matagal na-enjoy ang nakikita ko. Agad kong naisip, paano sila sa bahay? Lahat kaya sila ay may disenteng electric fan na talagang nakakapawi ng init? Kasing-ayos din kaya silang manamit? Kumportable kaya ang pagkilos nila sa bahay, at maging ang pagtulog? Hindi ko maiwasang maisip ang ganun dahil marami na rin akong nakitang mga manager at mga staff na maayos lang tingnan dahil sa uniform pero ang totoo e problemado dahil hindi sapat ang kita. Ni hindi mabili ang lahat ng kailangan dahil kulang ang budget.

Ito ang katotohanan ng karamihan sa mga empleyado. Iba ang imahe sa trabaho at iba sa bahay. Sa trabaho, may panggastos sa fastfood, pagdating sa bahay, "pwede na yan" ang pagkain. Todo porma sa trabaho, longga ang mga damit sa bahay. May mga nagsasabi pang mas gusto nila yung mga damit na manipis na at halos mukhang basahan -- o masahol pa sa matinong pamunas -- dahil presko daw. Pwede ka rin naman magkaroon ng presko at maayos na damit. Hindi naman magkasalungat ang pagiging presentable at ang pagiging presko, di ba? Minsan ay hindi natin napapansin na gumagawa na lang tayo ng justification sa sitwasyon natin para lang hindi natin aminin sa sarili na hindi sapat ang pantugon natin sa ating mga pangangailangan.

Ito pa ang ilang halimbawa. Matagal nang dapat bunutin o ipaayos ang ngipin pero hanggang ngayon, wala pang ginagawa, kasi nanghihinayang sa gagastusin. Gustong magbawas ng taba, pero hindi na muna kasi "mahal". Nagkakasakit na dahil sa kakulangan sa sustansya ng prutas at gulay, walang magawa, kasi sapat lang sa main meals. Nasira ang computer, standby muna, wala pang budget para sa repair. Bibili ng software o mga audio/video discs, pirated, yun lang kasi ang kaya. Stressed na sa itsura ng buhok pero hindi maalagaan, saka na lang pag may bonus na.

Sinasabi ng mga eksperto na ang mga pagbabagong dini-delay natin ay umuubos sa ating lakas. Tuwing makikita mo ang itsura mo sa salamin at hindi ka kuntento dito pero wala kang magawa, dumadagdag ito sa stress mo kahit na hindi ka aware. Kapag nakikita mong makalat sa bahay pero hindi mo malinis dahil wala ka pa sa mood, kinokonsumo nito ang energy mo. Kapag alam mong meron kang "dapat" bilihin o i-avail na service pero ipinagpapaliban mo dahil sakto lang ang budget, dini-drain nito ang lakas mo. Simple lang ang dahilan: hindi tumitigil ang isip (subconscious mind) sa paghahanap ng paraan para mailagay sa tamang balanse ang lahat. Kapag alam nitong mayroong hindi tama, hindi ito mapakali hanggang hindi naaayos ang lahat. Kumbaga sa computer program, it's working on the background. Kumokonsumo ito ng maraming resources. Naapektuhan nito, sa hindi magandang paraan, ang foreground performance o yung "nakikitang ginagawa". Kapag hindi kaya ng utak, isa-isang magpo-"forced close" ang mga current process.

Ano ang solusyon dito? Be expandable and provide more than enough resources. We don't want our subconscious to take too much stress caused by long overdue changes that we should have made.

Gusto ko lang i-share bilang panghuli. Habang nasa BDO pa rin ako at nakapila, may dalawang kabataang lalaki ang nasa harapan ng isang teller. Sa pag-itan nilang tatlo ay nakalatag ang mga bundle ng pera na sa tingin ko ay hindi bababa sa P500,000 at hindi rin malayo sa isang milyong piso (pisong coin ang naiisip mo, noh?). Naka-basketball shorts and sando lang yung may dalang backpack, pero sa kilos niya e parang siya yung may-ari nung perang inilalagay niya sa bag. Yung kasama niya naman ay naka-jeans at may suot na Jamaican hat. Paano kung doon nga sa naka-bag yung perang dala niya, sino sa palagay mo ang titingnan ng may paghanga at mas may pagalang, yung naka-formal attire o yung naka-basketball uniform? Kung marami akong kilalang mga empleyadong laging kapos kahit na mukhang maalwan ang porma, marami din akong kilalang mga milyonaryo pero casual lang manamit dahil nagmula sila, hindi lang sa kakapusan kundi sa totoong kahirapan. Ang tanong na "paano sila sa bahay" ay hindi lang tumutukoy sa itsura ng mga empleyado kapag nasa bahay kundi sa totoong kalagayan ng buhay nila sa likod ng company uniform o ng pormang pantrabaho.

May mga magsasabing, "Ganun talaga!" Nasanay na tayo na yun ang "normal". Pero yun nga ba ang normal?

It’s Up To Me

I get discouraged now and then

When there are clouds of gray,

Until I think about the things

That happened yesterday.

I do not mean the day before

Or those of months ago,

But all the yesterdays in which

I had the chance to grow.

I think of opportunities

That I allowed to die,

And those I took advantage of

Before they passed me by.

And I remember that the past

Presented quite a plight,

But somehow I endured it and

The future seemed all right.

And I remind myself that I

Am capable and free,

And my success and happiness

Are really up to me.

James J. Metcalfe

Mas Mahirap Daw

Madalas kong marinig ang linyang, "Mahirap ang buhay ngayon," na madalas ko rin naman sinasagot ng tanong na, "Kailan ba naging madali ang buhay?"

Teka, isipin ko...ang tinutukoy kaya nilang mas madaling buhay ay noong panahon nina Adan at Eba kung saan namimitas lang sila ng kakainin? Mukhang mas maginhawa nga yun. Pero ipinapakita pa rin ng ganung larawan na ang tao ay nakatakda sa paggawa. Maaaring hindi nga sila ang nagtanim ng mga puno pero kailangan pa rin nilang mag-ani bago ito pakinabangan. Kung may Juan Tamad na sa panahong iyon, sa palagay mo ba ay sasabihin niyang kumportable ang buhay? Hindi. Sasabihin niyang mahirap ang buhay dahil kailangan mo pang tumayo, iangat ang kamay, at gumamit ng lakas bago ka makakain. Nakikita mo ba ang tinutuntun ko?

Sabi ng ilang matatanda, mas madali daw ang buhay noon dahil mura ang mga bilihin at minsan ay pwede ka pang humingi ng mga pananim ng kapitbahay o mamulot sa kakahuyan. Pero kung ikukumpara ang sitwasyon ng mga lolo at lola natin sa sitwasyon ng buhay nina Adan at Eba, sasabihin ba nating madali ang buhay? Hindi. Dahil kahit gaano kamura ang mga bilihin noon, bibili ka pa rin. Ibig sabihin, kailangan mong magtrabaho para magkapera at makabili ng kakainin.

Ngayon, bakit natin nasasabing mahirap ang buhay? Dahil ikinukumpara natin ito sa ginhawa ng unang panahon. Pero kung nabuhay ka sa panahong iyon, sasabihin mo bang madali ang buhay? Hindi. Simple lang ang dahilan: gusto natin lagi ng mas madali. Ikinukumpara natin ang kasalukuyan sa nakaraan dahil gusto nating malarawan ang "mas madaling buhay" at makaramdam ng ginhawa kahit sa imahinasyon lang, pero kahit saang panahon tayo ilagay, kung ganito tayo mag-isip, hindi natin kailanman matatagpuan ang kapahingahan -- ang sarap at saya ng buhay.

Ito ngayon ang isipin mo, alin ang mas madali at kumportable: ang mag-aral sa ilalim ng bubong na may pantay na upuan o mag-aral sa ilalim ng puno na lupa ang upuan? Ang bumyahe sa ibang bansa sa loob ng isang oras o bumyahe sa loob ng ilang buwan o taon? Ang magpadala ng sulat o maikling mensahe sa loob ng isa hanggang tatlong segundo o maghintay ng isa hanggang tatlong buwan o higit pa sa pagdating ng mensahero? Ang makabaliita sa TV tungkol sa mga nangyayari sa lugar kung saan mayroon kang mga kamag-anak o maghintay na puno ng takot at pag-aalala kung may makakapaghatid nga sa iyo ng balita?

Sa totoong buhay, alam mo man o hindi, ngayon ang panahon kung kailan ang isang mahirap ay may mga oportunidad na yumaman sa pinakamabilis na paraan sa kasaysayan ng tao. Ngayon din ang panahon na pinakamabilis ang pag-unlad ng teknolohiya. Sa loob lang ng isang araw, sa loob ng iyong kwarto, ay posible mo nang maikot ang buong mundo at makakilala ng mga tao sa iba't ibang bansa. Mas maraming kakilala, mas maraming koneksyon (hindi sa negatibong kahulugan), mas maraming oportunidad, mas malaki ang potensyal, at mas produktibo -- yun ay kung alam mo kung paano. Pero kahit ano pa ang ihain, laging may mga taong magsasabi na mahirap ang buhay ngayon.

Nagbungkal ka ba muna ng lupa, nag-araro, nagtanim, naghintay, nag-ani, nagbayo, at nagbuhat bago ka nakakain? At kung ito man ang gawain mo ngayon, may pagkakaiba ba ito sa noon? Hindi ba't ang pagbubungkal ng lupa ngayon ay pagbubungkal din ng lupa noon? May pagkakataon pa nga na higit na mas madali ang proseso ng pagtatanim at pag-aani ngayon kung ikukumpara sa noon. Ibig sabihin, mas madali pa rin ang buhay sa ating panahon -- maliban na lang kung hindi mo gusto ang progreso ng buhay ngayon at gusto mong bumalik sa panahon ng gasera, pamaypay, karwahe, paragos, maburak o maalikabok na daan, karterong nakasakay sa kabayo, kumadrona ng nayon, dahong gamot, at mga bagay na halos hindi mo na maalala dahil nasarapan ka na nang husto sa modernong buhay mo.

Sapat na ang dulot ng mga natural at di-maiiwasang hirap ng buhay, noon man o ngayon, at hindi na natin ito kailangan pang dagdagan sa pamamagitan ng patuloy na pag-iisip at pagsasabing, "Mahirap ang buhay ngayon." Kung may sugat sa tuhod ang anak mo, sasabihin mo ba sa kanyang, "Masakit yan, hindi ka makakalakad"? Hindi. Ang sasabihin mo ay, "Huwag kang matakot, gagaling din yan," dahil yun ang totoo at dahil yun ang magpapagaan ng loob niya. Tayo ay sugatan sa maraming pagkakataon, dahil sa mundong ito, hindi kailanman naging perpekto ang buhay. Kailangan mo pa bang ipagluksa at ipamukha sa sarili ang iyong mga paghihirap? Hindi ba't dapat lang na sabihin mo, "Aahon ako!" dahil ito ang magpapagaan sa loob mo, at dahil nakasalalay sa iyo ang katotohanang ito?

Katamarang Mag-isip

Sa panahong ito kung saan ang lahat ng bagay ay pwedeng madaliin (akala nila), isa sa pinakakinatatamarang gawin ng tao ay ang mag-isip. Ang pag-uulam, halimbawa, ng instant pancit canton o instant mami ay hindi lang laging dahil sa ayaw magluto; madalas din na ito ay dahil ayaw nang mag-isip kung ano ang ihahanda. Ang pag-aapply sa isang trabaho na "malaki" ang sweldo, kahit na kailangan itong gastusan ng malaki din, ay hindi dahil ito lang ang oportunidad na nakikita; madalas, ito rin ay dahil tinatamad nang mag-isip kung paano gagamitin ang pera para mas higit na mapakinabangan.

Aminin man o hindi, halos lahat ng desisyon ng mga tao ngayon ay mayroong epekto ng katamarang mag-isip, sa isa o maraming paraan. Isa sa mga patunay niyan ay ang laganap na kultura ng ng iskeptisismo. Siguro para sa iba, ang salitang "skepticism" ay may pilosopikal na tunog; pero kung tutuusin, isa lamang itong simpleng katamaran -- katamarang mag-isip. Marami sa mga tao ngayon ay iskeptiko nang walang anumang dahilan maliban sa pagiging tamad. Pakunwari silang nagtatanong o nag-iimbestiga, pero ang totoo ay nakahanda na ang kanilang konklusyon (kung matatawag nga yung ganun).

Ganito mag-isip ang mga iskeptiko: Kung talagang mahalaga yan, alam ko na sana; kung hindi ko yan alam, di yan mahalaga. Dalawa sa mga pangkaraniwan nilang reaksyon kapag inihaharap sa kanila ang isang bagong konsepto na hindi nila kayang sakyan ay [1] deretsahang pagtanggi na makinig tulad ng pagsasabing, "Hindi yan totoo," "Mahirap yan," "Kung...e di sana...," "Hindi ako naniniwala," o kaya naman ay [2] pagkukunwari na ang kanilang hindi paniniwala ay bunga ng naunang kaalaman (prior knowledge) tungkol sa konseptong ipiniprisinta, tulad ng pagsasabing, "Ah, alam ko na yan," "Narinig ko na yan," "Yan yung sinasabi ni...," saka susundan ng negatibong komento. Sa ganitong paraan, mapalalabas nila (akala nila) na ang kanilang pagtangging maniwala ay hindi bunga ng ignoransya. Tuso ang ganitong paraan ng pagsagot dahil hindi lamang nito itinatago ang kawalang-alam ng nagsasalita, ipinahihiwatig pa nito na ang nagprisinta ng konsepto ay siyang kulang sa kaalaman.

Ang katamarang mag-isip ang isa sa mga pinakamahirap gamutin na ugali ng tao ngayon. Hindi lang ito personal na bisyo, isa na itong kultura. Kung alin ang mas madali, mas komportable, at mas konbinyente, yun ang tama. Ayaw na nating mag-isip kaya ipinauubaya na lang sa damdamin o sa popular na opinyon ang pagiging wasto at totoo ng isang bagay. Ito ang isa sa malalaking dahilan kung bakit hindi umaangat ang ating buhay. Kung ano ang ginagawa ng marami, yun lang din ang kaya nating gawin. Dahil dito kaya kasama rin tayo ng marami na patuloy na hindi umuunlad.

Daga Ka Ba?

May nakita ka na bang daga na nakarating sa gusto niyang puntahan habang mabilis siyang tumatakbo sa kanyang kulungang umiikot? Imposibleng mangyari yun!

Ganito rin ang kalagayan ng mga taong umiikot ang buhay sa pagtatrabaho, pamomroblema sa mga bayarin, pagbabayad ng utang, pagkaubos ng pera, pag-utang, at patuloy na pagtatrabaho para makabayad ng utang. Sino ang mga taong ito?

Ayon sa pag-aaral, 90% ng mga Filipino ay nasa ganitong sitwasyon. Bago makakuha ng trabaho, gagastos muna nang malaki. Pag may trabaho na, araw ng sweldo ang iniisip. Bago pa dumating ang araw na iyon, nakaplano na kung gaano kalaking bahagi ng sahod ang ibabayad sa utang at buwanang mga bayarin. Dahil hindi sapat ang allowance para sa 15 araw, mangungutang. Wala pa man natatrabaho, ang susunod na sweldo ay nakatakda nang ibayad sa utang.

Kung isa ka sa mga taong ito na habang nagtatrabaho ay sweldo ang nasa isip, kasama ka rin sa tinatawag na "rat race". Kahit gaano kabilis mo takbuhin ang gusto mong puntahan, hindi ka makararating. Mananatili kang balisa at nag-aalala kung magkano ang tatanggapin mo at paano mo ito pagkakasyahin.

Ang tanong na binabalewala ng karamihan ay ito: "Gusto mo bang manatiling isang daga?"

Bakit, sa palagay mo, may iilang porsyento lang ng mayayamang tao? Dahil sila lang ang nanindigan sa sagot na, "Ayaw kong manatiling isang daga!" Hindi sila nakaalis sa karera ng daga dahil lang sa sipag at tiyaga. Alam nila kung nasaan ang pag-unlad at dun sila pumupunta. Ito ang kaalamang hindi taglay (o ayaw taglayin) ng mas nakararami. Bakit? Dahil hindi ito ang popular. Hindi ito "normal". Hindi ito ang ginagawa ng marami.

Ayon kay Robert Kiyosaki, madalang mangyari na nasosolusyunan ng maraming pera ang mga problema ng tao tungkol sa pera. Ano daw? Nakakadugo ng ilong, di ba? Nasanay tayo sa kaisipan na kapag may problema ka sa pera, ang pagkakaroon ng pera ang solusyon. Kaya naman, mas marami din ang nanatiling mahirap o nakikipagbuno sa kanilang kalagayang pinansyal.

Malibang sundan natin ang mentalidad ng mga matagumpay sa larangang ito, mananatili tayo sa ating kulungan. Magreklamo man tayo hanggang sa ating huling hininga, walang makakatulong sa atin. Hindi ang kawalan ng oportunidad ang bumibilanggo sa atin kundi ang ating kayabangan at katigasan ng ulo. Ayaw nating tanggapin ang anumang bago kung linalabag nito ang ating mga nakasanayan. Gaano man kalalim bumaon ang maling kaisipan sa ating sarili, dapat natin itong bunutin mula sa ugat na parang talahib na pumapatay sa pananim.

Kung isa ka sa mga gustong manatiling daga, ipagpatuloy mo lang. Pero kung gusto mong mabago ang kalagayan mo sa buhay, simulan mong buksan at baguhin ang iyong isipan.

Money is only an idea. If you want more money simply change your thinking.

 Hindi lahat ng itinuro sa atin ay tama; patunay dito ang kalagayan ng karamihan. Huwag nating ipagkamali na ang pagiging propesyonal ay nangangahulugan ng pagiging mayaman. Ang pagkakaroon ng mataas na pinag-aralan ay hindi rin garantiya ng pagiging matagumpay. Hindi ang natutunan sa paaralan ang magtutulak sa atin pataas kundi ang pagiging aral natin sa usaping pinansyal (financial literacy). Panahon na para talikuran ang pagiging daga. Hindi mo kailangan maging mahirap.